Răng sữa là những chiếc răng mọc đầu đời và giúp cho các bé ăn nhai tốt, hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa. Cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi là vấn đề được nhiều người quan tâm, nhất là trong thời điểm vừa mới mọc răng. Cùng Nha Khoa Nhi tham khảo một số những bí quyết chăm sóc răng miệng cho trẻ thông qua bài viết!
Tổng quan về răng của bé 1 tuổi
Từ 6 tháng tuổi, những chiếc răng sữa đầu tiên sẽ bắt đầu mọc lên, dần dần hoàn thiện hết hàm cho đến khoảng 3 tuổi. Khi đến 3 tuổi, cấu trúc răng sẽ mọc 20 chiếc gồm 10 răng hàm trên và 10 răng hàm dưới.
Răng sữa có đặc điểm:
- Răng sữa hàm dưới mọc trước, răng hàm trên mọc sau
- Răng sữa sẽ có màu trắng đục, kích thước nhỏ
- Mỏng và dễ tổn thương hơn răng vĩnh viễn
- Men răng yếu, dễ bám mảng thức ăn
- Nướu vẫn còn nhạy cảm
Lợi ích khi vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi
Cách vệ sinh răng miệng cho trẻ 1 tuổi an toàn đem lại nhiều những lợi ích như:
- Giảm nguy cơ sâu răng và viêm nướu: Ở tuổi này, men răng sữa còn mỏng và dễ bị axit tấn công. Việc làm sạch răng và nướu giúp loại bỏ mảng bám, là yếu tố chính gây sâu răng và viêm nướu. Nhờ đó, răng sữa của bé được bảo vệ đúng cách ngay từ khi mới mọc.
- Loại bỏ cặn sữa và thức ăn: Sau mỗi bữa bú hoặc ăn dặm, đường trong sữa và tinh bột bám trên nướu rất dễ bị lên men và tạo axit. Vệ sinh răng miệng giúp làm sạch hoàn toàn cặn thức ăn, giảm khả năng hình thành mảng ở trẻ nhỏ.
- Hạn chế vi khuẩn tăng gây hôi miệng và bệnh lý niêm mạc: Nếu không vệ sinh, khoang miệng trẻ trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển, dẫn đến hôi miệng, tưa miệng, viêm loét niêm mạc. Làm sạch thường xuyên giúp giữ môi trường miệng ổn định và khỏe mạnh.
- Giảm khó chịu nướu khi mọc răng: Nướu sạch giúp giảm viêm và giảm cảm giác ngứa, đau khi răng bắt đầu nhú. Trẻ sẽ ít quấy khóc, ăn uống tốt hơn và quá trình mọc răng diễn ra thuận lợi.
- Ngăn ngừa vi khuẩn khoang miệng: Vi khuẩn trong miệng có thể di chuyển xuống hệ tiêu hóa hoặc hô hấp nếu không được kiểm soát. Vệ sinh răng miệng đúng cách giúp giảm nguy cơ bé gặp các vấn đề như viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản hoặc nhiễm nấm ở đường tiêu hóa.
- Hỗ trợ quá trình mọc răng vĩnh viễn thuận lợi: Răng sữa khỏe mạnh giúp giữ chỗ cho răng vĩnh viễn và định hướng chúng mọc lên thẳng hàng. Chăm sóc răng sữa tốt sẽ giảm nguy cơ lệch khớp cắn hoặc phải chỉnh nha khi lớn.
- Hỗ trợ bé phát âm rõ ràng khi tập nói: Răng và nướu có vai trò quan trọng trong việc tạo âm. Răng sữa bị sâu hoặc đau sẽ khiến bé khó phát âm đúng, dễ nói ngọng. Răng miệng khỏe giúp trẻ luyện nói hiệu quả hơn.
- Hình thành thói quen chăm sóc răng miệng: Lợi ích lớn nhất khi vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi chính là hình hành được thói quen tốt cho bé trong việc giữ gìn vệ sinh răng miệng từ sớm. Khi tập và tạo cho bé thói quen ngay từ nhỏ, từ đó bé sẽ dần dần ý thức và làm theo. Đây là nền tảng quan trọng cho sức khỏe răng miệng về lâu dài.
Tác hại khi không vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi
Ngay từ khi em bé bắt đầu mọc răng, bố mẹ cần chú ý tạo thói quen vệ sinh răng miệng cho trẻ. Nếu như không thường xuyên vệ sinh và đánh răng sẽ gây nhiều những tác hại không đáng có:
- Hôi miệng: Vi khuẩn và các mảng bám trên răng sữa nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ tích tụ lại, gây ra hiện tượng hôi miệng. Tình trạng này rất phổ biến, đặc biệt là trẻ khi lên 2 tuổi bị hôi miệng do vệ sinh răng miệng kém, thậm chí có thể dẫn đến trẻ bị cam miệng.
- Sâu răng: Mảng bám lâu ngày hình thành các lỗ sâu nhỏ, phát triển lớn dần. Răng sâu là các mô cứng của răng bị ảnh hưởng, vi khuẩn xuất hiện các mảng bám gây ra tình trạng hủy khoáng.
- Mất răng: Sâu răng sữa quá lâu nếu không chăm sóc, điều trị sẽ dần dần ảnh hưởng nghiêm trọng làm mất răng.
Cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi đúng chuẩn
Quan tâm và chú trọng đến cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi chính là cách để ngăn ngừa sâu răng, tạo thói quen tốt cho các bé. Các bác sĩ cho rằng cần phải chia theo giai đoạn để vệ sinh răng cho hiệu quả.
Khi bé chưa mọc răng sữa
Dù bé chưa có răng, cha mẹ vẫn cần làm sạch khoang miệng mỗi ngày để loại bỏ cặn sữa và phòng nấm miệng.
Cách thực hiện:
- Dùng khăn mềm, gạc rơ lưỡi hoặc gạc y tế thấm nước ấm hoặc nước muối sinh lý 0,9%.
- Quấn vào ngón tay, lau nhẹ nướu, lưỡi, má trong và vòm miệng.
- Thực hiện 1–2 lần/ngày, tốt nhất sau bú sáng và trước khi ngủ. Để dễ dàng thực hiện thì mẹ có thể kết hợp làm sạch trong lúc tắm bé.
Lưu ý:
- Không tự pha nước muối.
- Hạn chế để bé ngậm bình sữa khi ngủ.
- Tránh dùng chung muỗng của người lớn cho trẻ.
Trong thời gian đầu khi vừa vệ sinh răng cho bé, trẻ sẽ chưa quen với việc sử dụng kem đánh răng. Vậy trẻ nuốt kem đánh răng có sao không thì việc này sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Do đó, mẹ nên hướng dẫn cho bé cẩn thận để không nuốt kem đánh răng.
Việc nắm rõ các bước đánh răng của trẻ mầm non sẽ giúp mẹ dễ dàng hướng dẫn bé hơn, hình thành thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách ngay từ nhỏ.
Khi bé bắt đầu mọc răng sữa (6 – 12 tháng)
Đây là thời điểm bé mọc những chiếc răng đầu tiên và cần được làm sạch để tránh mảng bám.
Cách thực hiện:
- Dùng bàn chải silicon đeo ngón hoặc bàn chải lông mềm đầu nhỏ.
- Chỉ chải bằng nước ấm hoặc nước muối sinh lý, chưa dùng kem đánh răng.
- Sau khi chải, lau lại bằng khăn mềm và cho bé uống vài ngụm nước lọc.
Lưu ý:
- Không dùng kem đánh răng vì bé chưa thể nhổ bọt.
- Vệ sinh kỹ bình sữa và núm ti.
Khi bé 1 tuổi – 3 tuổi
Ở giai đoạn này, em bé bắt đầu mọc răng sữa, trẻ sẽ bước vào khoảng 1 tuổi. Lúc này bố mẹ cần viết cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi và tập cho bé thói quen chăm sóc răng miệng bằng cách hướng dẫn đánh răng cho em bé mỗi ngày. Bố mẹ đánh răng để em bé học theo và dần dần hình thành thói quen.,
Cách thực hiện:
- Đánh răng 1 lần/ngày, tăng lên 2 lần từ 18–24 tháng.
- Chuẩn bị bàn chải đánh răng, kem đánh răng chuyên biệt dành cho bé.
- Bắt đầu dùng kem đánh răng không fluoride hoặc fluoride liều thấp, lượng bằng hạt gạo.
- Thao tác siêu nhẹ nhàng, chà quanh răng, lấy khăn sữa để làm sạch quanh nướu.
- Sau đó cho trẻ súc miệng với nước ấm để loại bỏ các vi khuẩn.
- Cha mẹ vẫn là người trực tiếp chải, kết hợp hướng dẫn để bé bắt chước.
Lưu ý:
- Hạn chế đồ ngọt, nước trái cây đóng hộp.
- Khám răng định kỳ 6 tháng/lần.
- Tạo hứng thú cho bé: hát, kể chuyện,…
- Hãy kiên nhẫn cho bé thử đánh răng và tập mỗi ngày.
Lưu ý cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi
Trong quá trình vệ sinh răng cho bé 1 tuổi, các bậc phụ huynh cần quan tâm và nhớ những lưu ý quan trọng như:
- Vệ sinh thật nhẹ nhàng vì nướu và răng bé rất nhạy cảm: Tránh chà mạnh gây trầy nướu hoặc khiến bé sợ mỗi lần đánh răng.
- Chọn kem đánh răng an toàn, fluor phù hợp cho trẻ nhỏ: Vì bé dễ nuốt kem, nên ưu tiên kem đánh răng cho bé 1 tuổi có thành phần an toàn và hàm lượng fluor phù hợp.
- Đánh răng cùng bé để tạo thói quen tốt: Trẻ 1 tuổi học bằng cách quan sát, vì vậy việc bố mẹ đánh răng chung sẽ giúp bé bắt chước, giúp trẻ yêu thích cách chăm sóc răng miệng.
- Vệ sinh đồ chơi, gặm nướu sạch sẽ: Trẻ 1 tuổi hay đưa đồ vật vào miệng; vệ sinh thường xuyên giúp hạn chế vi khuẩn gây viêm nướu, tưa miệng và sâu răng sớm.
- Thay bàn chải cho bé mỗi 3 tháng hoặc khi lông bị tòe: Đầu lông mềm mới giúp làm sạch tốt và không làm tổn thương nướu.
- Súc miệng bằng nước ấm sau khi ăn hoặc bú: Điều này giúp rửa sạch cặn sữa, giảm nguy cơ mảng bám và vi khuẩn phát triển.
- Theo dõi tình trạng miệng khi bé mọc răng: Nếu bé bị nhiệt miệng, đau nướu hoặc biếng ăn, có thể dùng thuốc bôi nhiệt miệng cho bé theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
- Đưa bé khám răng định kỳ từ 6 tuổi trở lên: Đây là thời điểm quan trọng để kiểm tra răng vĩnh viễn đầu tiên và phát hiện sớm nguy cơ sâu răng hoặc lệch khớp cắn.
Có rất nhiều cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi mà cha mẹ có thể áp dụng mỗi ngày để giúp bé hạn chế vi khuẩn, ngừa sâu răng và phát triển hàm răng sữa thật khỏe mạnh. Hy vọng với hướng dẫn chuẩn nha khoa trên, Nha khoa nhi hy vọng bố mẹ có thể tạo nên những thói quen tốt trong quá trình chăm sóc, vệ sinh răng để các bé có được những chiếc răng sữa đầu đời khỏe mạnh.
