Răng sún là một tình trạng bệnh lý phổ biến nhưng thường bị các bậc phụ huynh xem nhẹ vì suy nghĩ “răng sữa rồi sẽ thay”. Tuy nhiên, tình trạng này không chỉ gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng đến khả năng ăn nhai mà còn tác động trực tiếp đến mầm răng vĩnh viễn sau này. Việc hiểu rõ nguyên nhân và có phác đồ điều trị đúng đắn là chìa khóa để bảo vệ nụ cười của trẻ. Cùng Nha khoa nhi tìm hiểu những thông tin chuyên sâu về bệnh lý sún răng được tổng hợp theo tiêu chuẩn y khoa dưới đây.
Răng sún là gì?
Răng sún (hay còn gọi là sún răng) là tình trạng tổn thương mô cứng của răng, trong đó men răng và ngà răng bị mài mòn, tiêu hủy dần. Khác với sâu răng thông thường tạo thành các lỗ đen sâu, răng sún thường khiến diện tích thân răng bị thu nhỏ lại, bề mặt răng sần sùi, mủn dần và lan rộng nhanh chóng sang các răng bên cạnh.
Bệnh lý này thường gặp nhất ở trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 1 đến 3 tuổi. Nếu không được can thiệp, răng có thể bị mòn sát đến tận chân nướu, gây lộ tủy và nguy cơ nhiễm trùng cao.
Dấu hiệu bé bị sún răng
Ở giai đoạn khởi phát, các dấu hiệu của trẻ bị sún răng thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Phụ huynh cần quan sát kỹ lưỡng các thay đổi sau đây để phát hiện bệnh sớm:
- Thay đổi màu sắc men răng: Răng chuyển từ màu trắng ngà tự nhiên sang màu ố vàng, nâu sẫm hoặc đen.
- Biến đổi hình thái răng: Răng cửa (đặc biệt là hàm trên) bị mòn ngang, thân răng ngắn lại, cạnh cắn nham nhở hoặc răng bị dẹt đi.
- Bề mặt răng thô ráp: Khi chạm vào không còn cảm giác trơn láng mà thay vào đó là bề mặt sần sùi, lồi lõm do men răng bị hủy khoáng.
- Tình trạng răng yếu, dễ vỡ: Do cấu trúc răng mất đi độ cứng chắc, răng rất dễ bị mẻ hoặc vỡ vụn khi trẻ nhai đồ ăn cứng.
- Hơi thở có mùi: Sự tích tụ của vi khuẩn và mảng bám tại các vị trí răng sún gây ra mùi hôi khó chịu.
- Cảm giác đau nhức: Ở giai đoạn đầu, răng sún ít gây đau. Tuy nhiên, khi tổn thương lan vào ngà răng hoặc tủy răng, trẻ sẽ quấy khóc, biếng ăn do ê buốt.
Nguyên nhân khiến trẻ bị sún răng
Để điều trị hiệu quả, cần xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Răng sún ở trẻ thường xuất phát từ sự cộng hưởng của nhiều yếu tố như:
Thói quen ăn uống nhiều đường
Đây là nguyên nhân hàng đầu. Vi khuẩn trong khoang miệng lên men đường từ bánh kẹo, nước ngọt, tạo ra axit tấn công và làm mòn men răng. Đặc biệt, thói quen cho trẻ bú bình sữa hoặc uống nước hoa quả vào ban đêm mà không vệ sinh răng miệng khiến răng cửa tiếp xúc lâu với đường, đẩy nhanh tốc độ sún răng.
Chế độ vệ sinh răng miệng kém
Nhiều phụ huynh cho rằng trẻ nhỏ chưa cần chải răng kỹ. Tuy nhiên, việc không loại bỏ mảng bám sau khi ăn tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, phá hủy cấu trúc men răng còn non nớt của trẻ.
Thiếu hụt khoáng chất và Vitamin
Men răng cần Canxi, Fluor và Vitamin D để duy trì độ cứng chắc. Tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, hoặc trẻ sinh non, thiếu tháng thường dẫn đến thiểu sản men răng. Khi đó, lớp men bảo vệ bên ngoài rất mỏng và yếu, dễ bị tấn công bởi axit.
Sử dụng thuốc kháng sinh trong thai kỳ
Nếu trong quá trình mang thai, người mẹ sử dụng một số loại thuốc kháng sinh như Tetracycline hoặc trẻ phải dùng kháng sinh liều cao khi còn nhỏ, màu sắc và độ cứng của men răng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ răng sún.
Các thói quen xấu khác
- Nghiến răng: Gây mòn mặt nhai và cạnh cắn.
- Bú bình, ngậm ti giả kéo dài: Làm thay đổi môi trường miệng và cấu trúc hàm, tạo điều kiện cho vi khuẩn khu trú.
Phân biệt sún răng và sâu răng ở trẻ
Mặc dù đều làm tổn thương men răng và ngà răng, sún răng và sâu răng là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau về nguyên nhân, biểu hiện và mức độ tiến triển. Việc phân biệt rõ giúp phụ huynh nhận biết đúng để điều trị kịp thời, tránh biến chứng cho răng sữa và răng vĩnh viễn sau này.
| Tiêu chí | Sún răng | Sâu răng |
| Độ tuổi thường gặp | Chủ yếu ở trẻ 1–3 tuổi do men răng còn non yếu | Gặp ở mọi độ tuổi, phổ biến ở trẻ từ 3–4 tuổi trở lên |
| Vị trí xuất hiện | Thường ở răng cửa hàm trên, có thể lan nhanh sang các răng bên cạnh | Xuất hiện ở tất cả răng nhưng thường gặp ở răng hàm, nơi dễ đọng thức ăn và mảng bám |
| Biểu hiện | Răng bị mòn dần, thân răng ngắn lại, màu ngả vàng/nâu/đen, bề mặt sần sùi, không tạo lỗ sâu rõ ràng | Xuất hiện đốm trắng, rồi chuyển vàng/đen, có lỗ sâu trên răng; ê buốt khi ăn ngọt, nóng, lạnh |
| Mức độ tiến triển | Tiến triển rất nhanh, có thể mòn gần đến nướu, dễ lan sang răng khác | Tiến triển tùy mức độ sâu răng, tuỳ cách chăm sóc và thói quen ăn uống |
Tác hại khi răng sữa bị sún
Nhiều người lầm tưởng răng sữa sẽ rụng nên không cần chữa trị. Đây là quan niệm sai lầm. Răng sún gây ra nhiều hệ lụy lâu dài, cụ thể đó là:
- Ảnh hưởng phát âm: Mất răng sớm, đặc biệt là răng cửa, khiến trẻ khó phát âm chuẩn, dễ bị ngọng.
- Suy giảm chức năng ăn nhai: Răng đau nhức khiến trẻ lười ăn, nhai không kỹ, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và sự hấp thu dinh dưỡng.
- Sai lệch răng vĩnh viễn: Răng sữa có vai trò giữ chỗ cho răng vĩnh viễn. Nếu răng sữa bị sún và rụng sớm, các răng lân cận sẽ xô lệch, làm mất khoảng trống, dẫn đến răng vĩnh viễn mọc lẫy, chen chúc hoặc mọc ngầm.
- Ảnh hưởng thẩm mỹ và tâm lý: Hàm răng đen sún khiến trẻ tự ti khi giao tiếp, cười nói.
Các phương pháp điều trị răng sún
Tùy thuộc vào mức độ tổn thương của mô răng, bác sĩ nha khoa sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp nhằm bảo tồn răng tối đa.
Điều trị cho trường hợp răng sún nhẹ
Khi răng sún mới chớm, chưa tổn thương vào tủy:
- Tái khoáng hóa men răng: Bác sĩ sử dụng các dung dịch chứa Fluor, Canxi và Phosphate nồng độ cao bôi lên bề mặt răng. Liệu pháp này giúp củng cố men răng, ngăn chặn vết sún lan rộng.
- Trám bít hố rãnh: Phủ một lớp vật liệu bảo vệ lên các rãnh răng để ngăn thức ăn đọng lại.
Điều trị cho trường hợp răng sún nặng
Khi độ cứng của răng đã bị mất nhiều:
- Trám răng thẩm mỹ: Sử dụng vật liệu Composite hoặc GIC để tái tạo lại hình dáng răng, che phủ phần ngà răng bị lộ, ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập sâu hơn.
- Bọc mão răng sữa (Crown): Với các răng bị mòn vẹt quá nhiều, không thể trám thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng mão thép không gỉ hoặc mão sứ để chụp lên răng thật. Giải pháp này giúp bảo vệ chân răng và duy trì khả năng ăn nhai tốt nhất cho đến khi thay răng.
Chỉ định nhổ răng
Nhổ răng là giải pháp cuối cùng, chỉ được thực hiện khi:
- Răng bị sún, viêm nhiễm nghiêm trọng gây áp xe xương ổ răng.
- Chân răng bị tiêu, không còn khả năng phục hồi.
- Có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến mầm răng vĩnh viễn bên dưới.
Lưu ý: Sau khi nhổ răng sữa sớm, bác sĩ có thể cần đặt bộ giữ khoảng để đảm bảo không gian cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí.
Cách phòng ngừa răng sún hiệu quả
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để trẻ sở hữu hàm răng chắc khỏe, phụ huynh cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Vệ sinh răng miệng khoa học
- Trẻ chưa mọc răng: Dùng gạc mềm thấm nước ấm hoặc nước muối sinh lý lau sạch nướu sau khi bú.
- Trẻ đã mọc răng: Chải răng ít nhất 2 lần/ngày với bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa lượng Fluor phù hợp với độ tuổi.
- Sử dụng chỉ nha khoa chuyên dụng cho trẻ em để làm sạch kẽ răng.
Thiết lập chế độ dinh dưỡng lành mạnh
- Hạn chế tối đa bánh kẹo, nước ngọt có gas, đồ ăn dính.
- Tuyệt đối không cho trẻ ngậm bình sữa khi ngủ. Nếu trẻ cần bú đêm, hãy cho trẻ uống nước lọc tráng miệng ngay sau đó.
- Tăng cường thực phẩm giàu Canxi, Vitamin D (tôm, cua, cá, sữa, phô mai…) và rau xanh, trái cây tươi để làm sạch răng tự nhiên.
Thăm khám nha khoa định kỳ
Đưa trẻ đi khám răng định kỳ 3-6 tháng/lần ngay từ khi mọc chiếc răng đầu tiên. Việc này giúp bác sĩ phát hiện sớm các dấu hiệu sún răng, bôi Vecni Fluor dự phòng và hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc răng miệng đúng cách cho trẻ.
Qua bài viết Nha khoa nhi chia sẻ, có thể thấy răng sún tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị nếu được quan tâm đúng mức. Một hàm răng sữa khỏe mạnh là tiền đề vững chắc cho sức khỏe răng miệng trọn đời của trẻ. Tại các cơ sở nha khoa uy tín như Nha khoa Shark, các bác sĩ chuyên môn luôn sẵn sàng hỗ trợ phụ huynh trong việc thăm khám và đưa ra giải pháp bảo vệ nụ cười của bé an toàn, hiệu quả nhất.
