Răng sữa là loại răng xuất hiện ở độ tuổi từ 6 tháng tuổi đến 6 tuổi, mang rất nhiều vai trò quan trọng trong quá trình bé phát triển tổng thể. Vậy răng sữa là gì? Hãy cùng Nha Khoa Nhi tìm hiểu chi tiết để nắm rõ chức năng và đặc điểm của răng sữa để bạn đọc có thêm nhiều kiến thức.
Răng sữa là răng gì?
Răng sữa còn gọi là răng tạm thời, là những chiếc răng đầu tiên xuất hiện trên cung hàm của trẻ. Chúng bắt đầu hình thành từ giai đoạn phôi thai và thường mọc khi trẻ khoảng 6 tháng tuổi, dù thời điểm này có thể khác nhau ở mỗi bé. Một số trẻ sinh ra đã có răng, trong khi những trẻ khác có thể mọc răng trước 4 tháng hoặc sau 12 tháng. Phần lớn trẻ sẽ mọc chiếc răng đầu tiên vào khoảng tháng thứ 6.
Quá trình mọc răng sữa đôi khi đi kèm với các triệu chứng khó chịu như chảy dãi, quấy khóc hoặc ăn kém, vì vậy phụ huynh cần quan sát và hiểu rõ dấu hiệu trẻ mọc răng sữa để chăm sóc bé tốt hơn. Ngoài ra, những câu truyền miệng như “câu thần chú mọc răng không sốt” cũng thường được nhắc đến, thể hiện mong muốn bé yêu mọc răng thuận lợi và khỏe mạnh.
Số lượng răng sữa:
Để hiểu rõ răng sữa là gì, cần biết tổng quan số lượng và phân loại các răng trên hàm của trẻ.
Khi hàm răng sữa mọc đầy đủ, trẻ sẽ có tổng cộng 20 chiếc răng, phân bố đều trên hai hàm, mỗi hàm gồm 10 răng. Cụ thể, trên mỗi hàm bao gồm:
- 4 răng cửa giữa
- 4 răng cửa bên
- 4 răng nanh
- 4 răng hàm thứ nhất
- 4 răng hàm thứ hai
Điều này giúp phân biệt răng sữa với răng vĩnh viễn, vì hàm răng vĩnh viễn thường có 28 chiếc răng (không tính răng khôn), bao gồm 4 răng cửa giữa, 4 răng cửa bên, 4 răng nanh và 16 răng hàm. Việc nhận biết số lượng răng sữa và vĩnh viễn là cơ sở để phụ huynh theo dõi quá trình mọc răng và thay răng của trẻ.
Vai trò của răng sữa
Răng sữa không chỉ là những chiếc răng tạm thời mà còn đóng vai trò nền tảng quan trọng trong những năm tháng đầu đời của trẻ. Dưới đây là 5 chức năng chính của răng sữa:
- Hỗ trợ chức năng ăn nhai và tiêu hóa: Răng sữa giúp trẻ cắn xé và nghiền nát thức ăn. Việc nhai kỹ không chỉ giúp dạ dày tiêu hóa dễ dàng hơn mà còn tối ưu hóa khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng, đảm bảo cho bé một cơ thể khỏe mạnh.
- Định hướng vị trí cho răng vĩnh viễn: Mỗi chiếc răng sữa có vị trí tương ứng với một chiếc răng vĩnh viễn. Do đó, răng sữa giúp giữ chỗ cho răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí, tránh được tình trạng răng mọc lệch, chen chúc nhau.
- Kích thích sự phát triển của xương hàm: Trong quá trình trẻ ăn nhai, các cơ hàm sẽ hoạt động và kích thích xương hàm phát triển, tạo điều kiện giúp gương mặt cân đối và hài hòa.
- Hỗ trợ trẻ phát âm rõ ràng: Răng sữa đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát âm rõ ràng và chuẩn xác. Khi thiếu răng sữa hoặc răng bị sâu, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phát âm, dẫn đến nói ngọng và không rõ chữ.
- Đảm bảo tính thẩm mỹ và tâm lý: Một hàm răng sữa trắng sáng, chắc khoẻ giúp trẻ sở hữu nụ cười rạng rỡ. Điều này giúp trẻ tự tin hơn khi giao tiếp, vui chơi và hoà nhập với môi trường xung quanh.
Ngoài ra, răng sữa còn có vai trò giúp trẻ ăn uống đúng cách, cũng như hình thành thói quen vệ sinh răng miệng cho trẻ tốt ngay từ khi còn nhỏ. Trong một số trường hợp, hiện tượng trẻ mọc răng nanh trước răng cửa cũng có thể xảy ra, cần được theo dõi để đảm bảo quá trình mọc răng diễn ra bình thường.
>>> Xem thêm: Trẻ mấy tháng mọc răng sữa?
Đặc điểm của răng sữa
Khi so sánh với răng vĩnh viễn, răng sữa có rất nhiều điểm khác biệt từ về kích thước, hình dáng đến cấu trúc.
Dưới đây là những đặc điểm đặc trưng của răng sữa, giúp bạn hiểu rõ răng sữa là gì và có thể phân biệt chúng với răng vĩnh viễn:
Kích thước và hình dáng
- Răng sữa thường nhỏ hơn và có thân răng ngắn hơn răng vĩnh viễn.
- Chúng có tỷ lệ chiều ngang so với chiều cao lớn hơn răng vĩnh viễn.
- Các răng cửa và răng nanh sữa nhỏ, tròn và ít góc cạnh, phù hợp với việc nhai thức ăn mềm của trẻ.
Màu sắc
- Răng sữa thường có màu trắng đục hoặc trắng sáng, nhạt hơn so với răng vĩnh viễn.
- Màu sắc này xuất phát từ lượng khoáng chất ít hơn, đặc biệt là lớp men mỏng.
Cấu trúc men và ngà răng
- Cấu tạo của răng sữa cũng giống với răng vĩnh viễn. Tuy nhiên, men răng mỏng và ngà răng mềm hơn so với răng vĩnh viễn. Khiến dễ bị tổn thương bởi axit từ thức ăn hoặc vi khuẩn, dẫn đến sâu răng phát triển nhanh.
- Buồng tủy răng sữa lớn hơn răng vĩnh viễn, chứa nhiều mạch máu và thần kinh, nên việc bảo vệ răng khỏi sâu răng là rất quan trọng.
Chân răng
- Chân răng sữa dài và mảnh hơn so với răng vĩnh viễn, với răng hàm trên có 3 chân và răng hàm dưới có 2 chân.
- Những chân răng này thường dang rộng ra nhiều hướng. Điều này làm quá trình nhổ răng sữa gặp nhiều khó khăn, cần cẩn thận để tránh gãy chân răng.
Khoảng cách giữa các răng
- Do kích thước nhỏ, các răng sữa thường cách xa nhau, tạo các khe hở tự nhiên.
- Các khoảng trống này giúp răng vĩnh viễn có không gian để mọc sau này, nhưng cũng dễ bị kẹt thức ăn, cần vệ sinh kỹ.
Răng sữa thay khi nào?
Thông thường, trẻ bắt đầu thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn vào khoảng 6 tuổi. Quá trình thay răng cũng sẽ được diễn ra theo thứ tự mọc răng và chúng kéo dài đến năm 12 tuổi.
Dưới đây là mốc thời gian thay răng sữa của trẻ:
- 6 – 7 tuổi: Thay 2 răng cửa giữa hàm dưới và 2 răng cửa giữa ở hàm trên (răng số 1 và răng số 2).
- 7 – 8 tuổi: Thay 2 răng cửa bên của hàm trên và dưới dưới.
- 9 – 11 tuổi: Thay 2 răng hàm thứ nhất ở cả hàm trên và hàm dưới.
- 10 tuổi: Thay 2 răng nanh ở hàm trên và hàm dưới.
- 11 – 12 tuổi: Thay 2 răng hàm thứ 2 ở hàm trên và hàm dưới.
Trên đây chỉ là mốc thời gian trung bình. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, như việc trẻ mọc răng hàm trên trước, trẻ có thể thay răng sớm hoặc muộn hơn so với mốc thời gian này. Nếu trẻ thay răng sữa quá muộn, bố mẹ cần lưu ý và quan sát rõ hơn để được xử lý kịp thời. Trường hợp bé mọc răng không chịu ăn phải làm sao, cha mẹ cần biết răng sữa là gì và thời gian trẻ thay răng để theo dõi kỹ để có biện pháp chăm sóc phù hợp, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
>>> Xem thêm: Răng sữa có chân không?
>>> Xem thêm: Mất răng số 2
Cách chăm sóc răng sữa cho bé đúng cách
Nếu bố mẹ có suy nghĩ răng sữa sẽ được thay thế bằng răng vĩnh viễn, nên không cần chăm sóc quá cẩn thận.
Đây là suy nghĩ hoàn toàn sai. Trên thực tế, răng sữa mang rất nhiều vai trò quan trọng như về chức năng ăn nhai, tính thẩm mỹ, khả năng phát âm, đặc biệt cần được chú ý trong những trường hợp như bé bị ngã lung lay răng sữa. Hiểu được răng sữa là gì sẽ giúp bố mẹ thấy rõ lý do tại sao cần chăm sóc cẩn thận ngay từ những chiếc răng đầu tiên.
Với những trường hợp như trẻ 2 tuổi chảy nước dãi nhiều, việc chăm sóc răng miệng đúng cách lại càng trở nên cần thiết. Bố mẹ nên làm theo những cách sau:
Vệ sinh răng miệng hiệu quả
Vệ sinh răng sữa đúng cách là việc làm cần thiết để bảo vệ răng sữa cho bé. Bố mẹ cần hình thành cho bé thói quen đánh răng đúng cách mỗi ngày từ khi còn nhỏ:
- Khi trẻ 1 – 2 tuổi: Bố mẹ chủ động đánh răng cho bé bằng cách sử dụng nước muối pha loãng hoặc nước ấm để làm sạch răng sữa và nướu, giúp loại bỏ mảng bám và vi khuẩn ngay từ những chiếc răng đầu tiên.
- Khi trẻ 3 – 6 tuổi: Trẻ bắt đầu mọc răng hàm và dần thay răng sữa, bố mẹ hướng dẫn bé tự đánh răng. Cần chỉ cho trẻ cách lấy lượng kem đánh răng phù hợp, chải đều các mặt răng, đặc biệt là răng hàm, để hình thành thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách.
- Khi trẻ 6 – 9 tuổi: Bố mẹ theo dõi việc trẻ đánh răng để đảm bảo kỹ thuật đúng, tránh sai lệch trong thói quen vệ sinh, giúp giảm nguy cơ sâu răng và các bệnh lý răng miệng về lâu dài.
- Ngoài ra, bố mẹ có thể kết hợp kẹo chống sâu răng cho trẻ để hỗ trợ bảo vệ răng sữa và giúp bé duy trì hơi thở thơm mát hằng ngày.
Bổ sung thực phẩm tốt cho răng sữa
Bên cạnh việc vệ sinh răng miệng đúng cách, bố mẹ cũng cần có những kiến thức cần thiết về các loại thực phẩm tốt cho răng miệng của trẻ. Ví dụ như:
- Trái cây và các loại rau củ rất tốt cho sức khỏe răng miệng của trẻ. Bởi chúng chứa ít đường và axit nên sẽ ít tác động xấu tới men răng. Hơn hết, khi ăn những loại thực phẩm này tươi sống còn mang lại nhiều lợi ích cho răng và nướu.
- Bổ sung sữa chua vào khẩu phần ăn hàng ngày cho bé, bởi đây là một loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Trong sữa chua chứa hàm lượng lớn canxi, giúp răng của bé phát triển khỏe mạnh.
- Thịt là loại thực phẩm hỗ trợ quá trình răng sữa của bé phát triển tốt. Với hàm lượng lớn vitamin B2 và B1 có trong các loại thịt cá, heo, gà, hải sản,… sẽ giúp trung hòa axit phytic pH trong khoang miệng. Việc làm này sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng mòn men răng xảy ra.
- Tập cho bé ăn nhiều loại thức ăn đòi hỏi phải nhai nhiều như các loại hạt để răng của bé luôn chắc khỏe.
- Cùng với đó, hạn chế sử dụng các loại đồ ăn, nước uống có chứa axit như nước uống có gas, các loại kẹo bánh và nước ngọt đóng chai.
Ngoài ra, bố mẹ đừng quên đưa bé tới nha khoa thăm khám định kỳ từ 3 – 6 tháng một lần để bác sĩ kiểm tra sức khỏe răng miệng. Việc thăm khám giúp phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng, viêm tủy, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra phương án xử lý phù hợp, thậm chí là chỉ định nhổ răng sữa khi chưa lung lay nếu cần thiết.
Như vậy, Nha khoa Nhi đã giúp mọi người giải đáp vấn đề răng sữa là gì? Mong rằng với những kiến thức này sẽ giúp bố mẹ chăm sóc răng miệng của bé tốt nhất. Nếu bố mẹ muốn tìm hiểu rõ hơn về răng sữa hoặc quá trình thay răng diễn ra như thế nào, có thể liên hệ qua hotline của nha khoa Shark để được chuyên gia giải đáp.
>>> Xem thêm: Con mọc răng sớm bố mẹ khó giàu
