Răng sữa có chân không? Chân răng bị gãy phải làm sao?

Răng sữa là hệ thống răng đầu tiên trên cung hàm của mỗi con người. Những chiếc răng này bắt đầu mọc lên khi trẻ tròn 6-10 tháng tuổi. Đi cùng với sự phát triển của cơ thể, răng sữa sẽ rụng đi để nhường chỗ cho hệ thống răng vĩnh viễn. Nhiều người đã đặt ra câu hỏi “Răng sữa có chân không?”. Trong bài viết sau đây, Nha Khoa Shark sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.

Răng sữa có chân răng không?

Cả răng sữa và răng vĩnh viễn đều cần có chân răng để có thể bám vững chắc vào cấu trúc xương hàm. Tuy nhiên, giữa chân răng của hai loại răng này tồn tại những khác biệt rõ rệt về nhiều mặt:

Hình dạng và kích thước chân răng

Chân răng sữa có thiết kế mảnh mai và kích thước nhỏ hơn đáng kể so với chân răng vĩnh viễn. Đặc điểm này không phải ngẫu nhiên mà nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình thay răng tự nhiên, giúp chân răng sữa dễ dàng tiêu biến (resorption) để nhường chỗ cho mầm răng vĩnh viễn phát triển và mọc lên đúng vị trí.

Cấu trúc chân răng

Chân răng sữa không được bao bọc bởi lớp men và ngà răng như chân răng vĩnh viễn. Thay vào đó, bề mặt ngoài của nó chủ yếu là lớp cementum, trực tiếp liên kết với xương ổ răng. Cấu trúc đơn giản hơn này làm cho chân răng sữa có độ bền kém hơn và dễ bị tổn thương, gãy vỡ trong quá trình lung lay hoặc khi cần can thiệp nhổ bỏ.

Độ cứng của chân răng

Xét tổng thể chiếc răng, răng sữa có độ cứng thấp hơn so với răng vĩnh viễn. Răng vĩnh viễn khi mới mọc thường còn rất mới, chưa chịu nhiều tác động mài mòn từ việc ăn nhai và đôi khi có thể quan sát thấy những gờ nhỏ, lượn sóng ở rìa cắn (đặc biệt là răng cửa), gọi là các múm răng (mamelons). Ngược lại, răng sữa sau một thời gian thực hiện chức năng trong miệng sẽ có dấu hiệu mài mòn rõ rệt hơn trên bề mặt nhai hoặc rìa cắn trước khi đến tuổi thay răng.

Màu sắc chân răng

Về phương diện thẩm mỹ, răng sữa thường có màu trắng đục đặc trưng. Trong khi đó, răng vĩnh viễn có thể có sắc độ hơi ngả vàng hơn một chút, nhưng bù lại, chúng thường có độ trong và độ bóng bề mặt cao hơn, tạo cảm giác sáng khỏe hơn.

Những khác biệt này phản ánh vai trò và thời gian tồn tại khác nhau của răng sữa và răng vĩnh viễn trong quá trình phát triển hệ răng của con người.

Tại sao răng sữa lại tự tiêu?

Răng sữa rụng đi là do chân răng của chúng bị tiêu biến một cách tự nhiên, một quá trình gọi là tiêu chân răng sinh lý. Nguyên nhân chính là do răng vĩnh viễn mọc lên từ bên dưới, tạo áp lực kích thích các tế bào đặc hiệu phân hủy mô cứng của chân răng sữa. Việc này giúp tạo không gian cho răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí. Quá trình này thường bắt đầu quanh độ tuổi 5-7, diễn ra tự nhiên, không đau đớn. Các tế bào tiêu chân răng được kích hoạt bởi lực đẩy của răng vĩnh viễn hoặc các yếu tố khác. Chúng tiết ra chất làm tiêu dần chân răng sữa. Trên X-quang, có thể thấy chân răng sữa mờ dần đi cho đến khi tiêu hết, dẫn đến răng sữa lung lay và rụng.

Chân răng sữa bị gãy phải làm gì?

Khi chân răng sữa của trẻ không may bị gãy, hành động cần thiết và cấp bách nhất là đưa trẻ đến phòng khám nha khoa. Tại đây, nha sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng và đưa ra phương án xử lý tối ưu, có thể bao gồm:

Sử dụng vật liệu nha khoa chuyên dụng (như composite) để trám, phục hình lại phần răng bị mất hoặc chế tạo một mão răng nhân tạo bao bọc bên ngoài nhằm bảo vệ chân răng còn lại.
Trong trường hợp răng bị tổn thương quá nặng, không còn khả năng phục hồi, chân răng bị lung lay nhiều hoặc tình trạng nhiễm trùng đã lan rộng, việc nhổ bỏ chiếc răng sữa này là cần thiết.
Nếu răng sữa buộc phải nhổ sớm hơn dự kiến, nha sĩ có thể đề nghị đặt một khí cụ đặc biệt (bộ giữ khoảng) để đảm bảo khoảng trống cần thiết cho răng vĩnh viễn sau này mọc lên đúng vị trí, tránh xô lệch.
Khi vết gãy làm lộ phần tủy răng nhạy cảm bên trong hoặc khi tủy răng đã bị vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm, thủ thuật điều trị tủy (nội nha) sẽ được thực hiện để làm sạch và bảo tồn răng.
Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, nha sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh và/hoặc thuốc giảm đau phù hợp với lứa tuổi.

Răng sữa bị gãy phụ huynh cần nắm các lưu ý để đảm bảo sức khỏe răng miệng cho trẻ

Song song với việc xử lý khi sự cố xảy ra, việc chủ động phòng tránh nguy cơ gãy răng sữa cho trẻ cũng vô cùng quan trọng. Cha mẹ nên lưu ý:

Bảo vệ răng khỏi tác động mạnh: Đảm bảo trẻ đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động có rủi ro va chạm (như đi xe đạp, trượt patin…). Nhắc nhở trẻ không nên cắn, nhai các vật quá cứng hoặc đưa các đồ vật lạ vào miệng.
Thiết lập thói quen chăm sóc răng miệng tốt: Giám sát và hướng dẫn trẻ chải răng sạch sẽ tối thiểu 2 lần/ngày với kem đánh răng phù hợp. Hạn chế cho trẻ ăn quà vặt, bánh kẹo ngọt, đặc biệt là vào buổi tối trước khi ngủ. Đưa trẻ đi khám nha khoa định kỳ (thường là 6 tháng/lần) để kiểm tra sức khỏe răng miệng tổng quát.
Theo dõi sát sao tình trạng răng của trẻ: Thường xuyên quan sát răng và nướu của con tại nhà để sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường như sâu răng, men răng đổi màu, nướu sưng đỏ hay các vết nứt, mẻ dù là nhỏ nhất.